«Бiр сен үшін»: Менің екінші анам
«Менің екінші анам» - 90-жылдардың ортасында қазақстандық телеарналардан дәл осындай атпен мексикандық телехикаяны көрсеткен еді. Содан бері сағызша созылған латиноамерикалық хикаялар он қадам алға жүрді, ал біздің отандық мелодрамалар «бір қадам алға, екі қадам артқа» жүретіні өкінішті-ақ. Осыған танымал актер Азамат Сатыбалдының алғашқы продюсерлік жобасы «Бір сен үшін» картинасы дәлел.
Асқар – әйелі Айжанды қатты жақсы көретін (кімде болмайды?) 35-жастағы ер азамат. Алайда Асқар мен Айжанның өмірін бір ғана мәселе – балалы бола алмау мәселесі жарқын қыла алмайды (өкінішке қарай, бұл да көпшілігінде болып тұрады). Осы тұста Асқардың әкесі ұлынан әйелінен ажырасып, бала тауып беретін басқа әйел алуын сұрайды.
Ақылды әйел ретінде күйеуін қиын шешімнен құтқару үшін Айжан өзі кетіп қалады (неліктен екені белгісіз, Үлкен Алматы көліне). Асқар қайғырып жүріп, клубта мас болады да, бірінші кездескен бойжеткен Индирамен көңіл қосады. Индира Айжанға қарағанда, бірінші реттен балалы болады. Бірақ әзірге ана атанғысы келмейді. Асқар белгісіз бойжеткеннен баланы тастап кетуін сұрайды. Ал әйелі мен ата-анасына ЭКО туралы, суррогат ана мен заманауи медицинаның басқа да кереметтері жайлы өтірікті құрастырады. Жалған жоспардың нәтижесінде Асқар, Айжан мен Индира мұрагерді күте жүріп, бір шаңырақтың астында тұрады.
Сонымен, өткен ғасырдың соңындағы латиноамерикалық мелодрамалардан не есімізде қалды екен? Бірінші ретте бұл көпқабатты коттедждердің жансыз әрі наннан суға ауысатын тұрғындарының арасындағы түсініксіз неке сияқты. Екінші элементі – бұл авторлардың көрермендерді бастан аяққа дейін таусылмайтын көз жастарымен жуындыруы. Және ең соңғысы: сәйкес музыкамен әрленген мелодраматизмнің шамадан тыс болуы.
Осының барлығы «Бір сен үшін» отандық мелодрамасында шектен тыс көрініс тапқан сыңайлы. Оның үстіне, соңғы онжылдықта Қазақстан халқы арасында танымалдылыққа ие болған көрей, түрік, үнді хикаяларының да осы сынды элементтермен толыққанын атап өтпесек болмас.
Олардың арасындағы басты айырмашылық, жоғарыда атап өткен елдерде мелодрама телевизиялық экранға бағытталған және оны жоғары санаттағы мамандар түсіреді. Ал туған жеріміздегі мелодрамалар киноэкрандарға жиі шығады, бірақ фильм түсірушілер драматургия мен жанр ерекшеліктерін айтарлықтай жақсы түсіне бермейді. Барлығы «Анау бір хикаяда қалай болғаны естеріңде ме?» деген секілді қағидамен жасалғандай. Сондықтан, көрерменнен гөрі кино түсірушілерді ғана қанағаттандыратын жартылай өнім дүниеге келеді.
«Бір сен үшін» картинасында аса жауыр болмаған ой, заманауи патриархатты қоғамды сынау бар. Яғни, 35 жастағы бала ата-анасының пікіріне тәуелді болып, өздігінен шешім қабылдай алмайды. Алайда мұның барлығы оқиғалар уақыты режиссерға ғана мәлім болған (мысалы, бір сюжетте кейіпкерлер жаңа жылды тойлап үлгереді де, ал біреуінде тек бір күн ғана өтеді), ішті пыстырарлық диалогтардан құралған жүйесіз монтаждың әсерінен аса білінбейді. Сондай-ақ, қазақстандық кинематографтардың әдеттегі сүйікті әдісі: «Кейіпкерлер қала ішінде ары-бері әдемі бір әуенмен жүріп өтсін, хронометражды осындай көріністермен толықтырайық» дегендей. Актерлік ойын туралы бір нәрсе айту қиын, дегенмен кейбір актерлар рөл ойнауға тырысып-ақ бақты, бірақ айқайлайтын көріністерден басқа ойнайтын ештеңе де болмағандай.
Азамат Сатыбалдының жобасында арнайы бір логикаға бағынбайтын түрлі үлгілер мен мөрлерге толы. Дегенмен, көрермендерге ешкім мынаны түсіндіре алмасы анық: екі әйелді бір үйге 9 ай бойы тұрғызудың не қажеті болды, оның үстіне біреуі эмоциялы түрде еркектің опасыздығын (ақылының таяздығынан ба, әлде гармондарының әсерінен бе) әрең жасырып жүреді. Сонымен қатар, жас жігіттің неліктен бірнеше айға ТЖО (он футбол алаңын сыйғызатындай ойын-сауда орталығы емес, дәл осы ТЖО) ашуға кеткені, Индираның аяғы ауыр кезде біреудің үйінде тұрып жүріп, жалдамалы пәтерін қалай сақтағаны беймәлім, босанған соң сол жаққа қайта оралатыны түсініксіз.
«Мұның барлығы маңызды емес, өйткені фильмнің басты мақсаты – махаббат пен отбасы құндылықтарын дәріптеу» - деп айтуы мүмкін фильм авторлары мен жанкүйерлері. Жоқ, бұл аса маңызды! Мұны көрермендерді сыйлау көрсеткіші деп түсінемін. Меніңше, қарапайым ғана сюжеттің өзінде кем-кетіктер болса, авторлардың «осылай да жарайды, ешкім байқай қоймас» дегендей өз туындысына және көрермендерге салғырттық танытуы сияқты.
Киноға Кәрім Қадырбаев барды
Оцените рецензию
пікірлер жоқ, бірінші болыңыз
Пікір қалдыру үшін