«Үнсіздік»: Ой, ал сіздің есіңіз шығып кетті
Өткен жұмада Алматыда көрсетілімі өтті және оны Ардақ Әмірқұловтың «Үнсіздік» жаңа картинасының соңғы көрсетілімі деп айтуға болады. Орта азиялық арт-хаусты үйрететін үлгі жобасының көрсетілуі нашар деңгейде. Фильм басталғанға дейін режиссер әдебиеттанудан аулақ болуға тырысқанын айтты, сондықтан фильмнің сюжеті автордың жеткізгісі келгенінен маңызды емес. Сонымен қатар, Әмірқұлов жаңа жұмысының сананың ағыны жайлы екенін бірнеше рет атап өтті. Сана шынымен де толастамастан ағып, үлкен шалшыққа айналды.
Жалпы алғанда, сюжеттің ортасында (түсінуімізше, ол аса маңызды емес) жас жігіт қарт әйелді соңғы сапарға шығарып салады. Сонымен қатар, бас кейіпкердің біртүрлі анасы мен әпкесінің болғанын және оның қауіпті әйелмен кездескенде оған білмейтін сұрақтарды қоюы, одан күткен жауаптарды алуы және бірнеше сурет пен оның құрметіне аталған бір суретті сатып алуы жайлы балалық шағын біле аламыз. Ол танго билейді және көріністен тыс біреуді өлтіреді. Жалпы алғанда, бұл да маңызды емес.
«Үнсіздік» фильмін «Отырардың күйреуі», «Абай» немесе «Қош бол, Гүлсары» сияқты күрделі жұмыстардың авторы, отандық кинематограф Ардақ Әмірқұловтың түсіргеніне сену қиын. Фильм мазмұны жағынан Т. Жүргенов атындағы өнер академиясының студентінің дипломдық жұмысына көбірек ұқсайды.
Жаңадан бастаған режиссерлердің бұл тобы «ерекше кино» түсіреді. Егер біз ассоциативті ойлауға сүйенсек, Алматы қаласындағы кинорежиссерлердің болашақ шеберлерінің студенттік фильмдері, әдетте, бірінші күні кездесуге бір-бірімен үйлесетін, үйлеспейтініне қарамастан, ең жақсы киімдерінің бәрін киіп баратын ауылдағы орта мектептің оқушысын еске түсіреді. Әмірқұлов ақын секілді, картинасында өзі көрген және ұнатқанының барлығын көрсетеді. Мұнда хокку бар, ар жақта Тарковскийдің елесі алаумен желпиді, келесі көріністер ұзақ әрі мағынасыз шәй ішу дәстүріне ұласады, сондай-ақ алматының орталық көшелеріндегі жол кептелісі (отандық кинематографшылардың әбден жауыр қылған тақырыбы) де бар.
Картинадағы диалогтар епсіз, жағымсыз және мағынасыз. Жақсысы, ондай диалогтар аз және ауыр ой салмайды. Жалпы, мағынасына келер болсақ. «Үнсіздік» - бұл өзін интеллектуал санайтын көрермендер үшін тағы бір сынақ. Ол суретшінің жасырғысы келген тұстарын барынша табуға тырысады. Жүргеновтың дәлізіндегі шағын оркестр бір нәрсені білдірсе керек. Ол арт-мастурбация ағынында жәйдан-жәй тұрмаған болар. Көрермендердерді, Фолкнер мен Достоевскийдің сарынын және мәдени қоржынында жасырынғанның барлығын іздейді. 130 минут бойы ұйқы келтіретін көріністі өзімді босқа қинап көргенім бе?
Кейіпкерге келетін болсақ, ол қазақстандық арт-хаус үшін типтік образ. Сұп-сұр ер адамның ешқандай берері жоқ, уайымы нөл болса, эмоциясы нөлден төмен. Ешқандай ұмтылыс та, құлшыныс та жоқ. Ол тіпті кейіпкер де емес, аннотациядағы тыныштандыратын дәрі иллюстрациясы. Мұндайлар туралы режиссерлар былай дейді: «Мен бұл рөлге кәсіби емес актерді арнайы іздедім». Әмірқұлов іздемеді де, өзі дүниеге әкелді, өзі өсірді, өзі түсірді (басты рөлді режиссердің ұлы Руслан Әмірқұлов сомдады). Актерларға беретін қаржыны үнемдеді. Бір жақсысы, біздің басқа режиссерлар мемлекет тарапынан берілген қаржыны өздерінің балалары мен әйелдерінен үнемдемейді. Табиғаттың да сұрауы бар ғой.
Жалпы, «Жаңа толқынның» дәуірі аяқталғанын, аға ұрпақ режиссерларына қалай болса да жеткізу керек. Бұрын аяқталып қойған. Егер осы үлгі жұмыс істесе, онда тәуелсіздік ғасырының бірінші ширегінде өмір сүрген көптеген зиялыларға пайдалы шығар. Бірақ, әрқашан олай болмады. Әдетте, олар сананы, ақыл-ойды, әлемдік даналықты іздейді. Табады да. Суретшіні тыныштандыру үшін.
P.S. Егер Айсұлу Әзімбаева қазақстандық фильмде би билемесе, онда бұл отандық фильмге Айсұлу Әзімбаева түспеді деген сөз.
Киноға барған Кәрім Қадырбаев
.jpg)
Оцените рецензию
пікірлер жоқ, бірінші болыңыз
Пікір қалдыру үшін